Zwaarlijvige, arrogante oude mannen in streepjespakken konden al nooit op veel sympathie rekenen van gewone stervelingen, maar de reputatie van bankbestuurders is in de 21ste eeuw pas echt naar de gallemiezen gegaan.
Geen medelijden hoor, de heren – diversiteit is nog niet doorgebroken – hebben er een potje van gemaakt. Een kleine greep uit hun wapenfeiten: samenzwering bij de Libor-fraude, de rentederivatenaffaire, distributiekanaal voor woekerpolissen, klanten lokken in financiële producten en zelf een contraire positie innemen (Goldman Sachs). Oh ja, en ik vergeet bijna de kredietcrisis.
Het trackrecord van bankbestuurders bleek geen belemmering voor megabonussen, daarvoor was Europese en (stringentere) Nederlandse wetgeving nodig. Inmiddels voelen Nederlandse bankiers zich sulletjes: niet alleen zijn ze paria’s in eigen land, maar met een maximale 20 procent bonus op hun basissalaris tevens mikpunt van spot van hun Amerikaanse collega’s, die voor een dergelijke fooi hun bed niet uit komen.
De gifbeker is nog niet leeg. Inmiddels positioneren we bankiers gemakshalve als fundamentele schakel in een duistere witwasketen. De overheid verlangt dat banken witwaspraktijken tegengaan. Het verlangen is niet vrijblijvend, zoals ING na een boete van 775 miljoen euro heeft ervaren. Dit bedrag suggereert dat Ralph Hamers behalve Chief Executive Officer ook The Godfather himself is.
ING was echter niet zelf schuldig aan witwassen, maar faalde in de controle erop van haar klanten. Feitelijk heeft de overheid de opsporing van boeven uitbesteed aan banken. Als de banken zich onvoldoende kwijten van deze opgedrongen taak, krijgen ze een dure tik op de vingers.
Natuurlijk, wij allemaal – overheid, burgers, banken en andere ondernemingen – hebben de morele plicht om niet alleen zelf netjes binnen de lijnen te kleuren, maar ook crimineel gedrag van anderen tegen te gaan.
Het vergt grote investeringen van banken om witwaspraktijken van hun klanten op te sporen en te ontmoedigen. Laat de overheid de banken tegemoetkomen door ze niet alleen fors te beboeten bij ontoereikende controle op witwassen, maar ook financieel te belonen wanneer de witteboordencriminelen een ander streepjespak krijgen aangemeten.
Dit is een column van Errol Keyner, adjunct-directeur van de VEB